W nowej polskiej rzeczywistości i czasach erupcji kapitalizmu, dla młodych ludzi wkraczających w dorosłość kariera w korporacji lub własny biznes były perspektywą życiową. Obecnie po kilkuletnim okresie zapaści sektora biznesu, ścieżki te powracają do łask, jednak coraz częściej młodzi wyciągają wnioski z niepewnych trendów i decydują się na bezpieczną posadę w administracji państwowej. Okazuje się jednak, że wcale nie tak łatwo ją zdobyć, choć takie miejsce jak Krajowa Szkoła Administracji Publicznej z pewnością to ułatwi.
Instytucja ta powstała w 1991 roku, z myślą o stworzeniu korpusu służby cywilnej, przygotowanego do sprawnego zarządzania państwem, które przechodziło przeobrażenia ustrojowe. Nie jest ona szkołą wyższą, tak jak uniwersytet czy politechnika – podlega bowiem bezpośrednio premierowi i działa na podstawie ustawy z 14 czerwca 1991 r. Obecnie, po 22 latach funkcjonowania, jest postrzegana jako elitarna jednostka szkoląca urzędników administracji publicznej „z prawdziwego zdarzenia”, pracujących w ministerstwach i urzędach podlegających władzy centralnej.
Od czasu promocji pierwszego rocznika (w 1993 roku) mury szkoły opuściło ponad 1000 absolwentów, w tym znane postaci z polskiego świata polityki, takie jak: nieżyjący już szef Kancelarii Prezydenta Kaczyńskiego – Władysław Stasiak, poseł Mariusz Błaszczak czy obecna Minister Rozwoju Regionalnego – Elżbieta Bieńkowska.
Dlaczego KSAP?
W czasach, kiedy umysły tysięcy ludzi owładnięte są retoryką kryzysu, każdy wkraczający w dorosłość Polak zastanawia się jak pokierować swoim życiem, aby zdobyć dobrze płatną i stabilną pracę. Jacek Czaputowicz, dyrektor KSAP w latach 2008-2012, w wywiadzie dla Gazety Prawnej z 2011 roku, zdradził receptę na marazm trudnych czasów: „Absolwenci Krajowej Szkoły Administracji publicznej nie mają problemu ze znalezieniem pracy. (…) Nasi słuchacze najczęściej są angażowani na stanowiskach specjalisty i głównego specjalisty z wynagrodzeniem ok. 3,6 tys. brutto. Po mianowaniu na urzędnika otrzymują jeszcze dodatek służby cywilnej – 880 zł. Jak na pierwszą pracę to atrakcyjna płaca. Wydaje się, że sektor prywatny nie oferuje takiej pensji na początku kariery”.
Budynek Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Źródło: targeo.pl
Dziś te warunki są bardzo podobne. Ponadto słuchacze w czasie 20-miesięcznej nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej otrzymują w pełni pokrywane z budżetu państwa stypendium w wysokości 2,4 tys. zł. Mają także zagwarantowane ubezpieczenia społeczne. Szkoła ma własny hotel – jeśli podopieczny nie mieszka w Warszawie, może się w nim zatrzymać.
To nie takie proste…
Od studenta do poważnego urzędnika niestety jeszcze daleka droga. Przede wszystkim, aby móc korzystać ze wszelkich dobrodziejstw, jakie daje Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, trzeba się do niej dostać – a to już stanowi wyzwanie. Co roku na jedno miejsce jest kilkunastu lub kilkudziesięciu chętnych, a dostaje się tylko garstka najlepszych. Jeszcze przed kryzysem, mogło na to liczyć 50 szczęśliwców, natomiast dziś, ze względu na regularnie cięcia kosztów i uszczuplane dotacje budżetowe, KSAP tworzy roczniki zaledwie z 20-30 osób.
Osoby, które zdecydują się na podjęcie wyzwania, muszą się upewnić czy spełniają odpowiednie kryteria, by w ogóle przystąpić do rekrutacji. Ukończone studia wyższe z dyplomem magistra (najlepiej z dziedziny nauk politycznych) lub równorzędnym, nie więcej niż 32 lata, niekaralność, pełnia praw publicznych i półtora roku czasu wolnego – to idealny profil kandydata.
Procedura rekrutacyjna składa się z czterech etapów – najpierw test wiedzy o prawie oraz sytuacji społeczno-ekonomicznej w Polsce i na świecie, następnie egzamin z języka obcego, praca pisemna w formie analizy problemowej oraz ostatecznie – rozmowa kwalifikacyjna. Taki maraton egzaminów trwać może nawet kilka tygodni i trzeba go ukończyć bez najmniejszych potknięć.
Czego uczą?
W trakcie intensywnej (bez przerw semestralnych) półtorarocznej nauki uczestnicy kursu poszerzają wiedzę zdobytą dotychczas na studiach magisterskich. Trzy duże bloki tematyczne obejmują administrację i zarządzanie publiczne, ekonomię i finanse publiczne oraz zagadnienia związane z Unią Europejską, dyplomacją i polityką zagraniczną naszego kraju.
Oferta jest również poszerzona o różnorodne i nowoczesne przedmioty specjalistyczne, jak na przykład pozyskiwanie środków unijnych na projekty, analiza polityki zagranicznej USA czy ekonomia menedżerska. Część z nich prowadzona jest w języku angielskim.
Szkolenie S.E.N.S.E. (Strategic Economic Needs and Security Exercise) w KSAP 6-10 sierpnia 2012 r. Źródło: ksap.gov.pl
Nieodłącznym elementem edukacji w KSAP są wizyty studyjne, szkolenia i warsztaty za granicą – szkoła współpracuje ze swoimi odpowiednikami w Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii, organizowane są także cykliczne wyjazdy do instytucjonalnego serca Unii Europejskiej i NATO – Brukseli – oraz wizyty w polskich placówkach zagranicznych.
Ponadto, szkoła wyróżnia się stosowanym wobec słuchaczy systemem motywacji. Władze instytucji prowadzą bowiem ranking najbardziej aktywnych studentów, a ci którzy uzyskają największą liczbę punktów i staną się liderami klasyfikacji pod koniec nauki, mają pierwszeństwo w wyborze ofert pracy w administracji państwowej.
Pracujesz? Weź (bardzo) długie wolne
Jeśli ktoś, kto zamierza kształcić się w murach KSAP-u, już pracuje, musi wziąć pod uwagę jeden istotny fakt – przepisy zabraniają podejmowania na czas nauki jakichkolwiek pracy zarobkowej, co w praktyce oznacza półtoraroczny urlop bezpłatny. Nie można też pogodzić kursu z nauką w innym miejscu. Pamiętać jednak należy, że szkoła – dbając o swoich podopiecznych – oferuje wysokie comiesięczne stypendium na pokrycie kosztów związanych z odbywanym właśnie kursem.
Pięć lat na gwarancji
Absolwenci KSAP zatrudnienie mają zagwarantowane. Jak to możliwe? Po ukończeniu szkoły dostają oni „skierowanie do pracy” od samego premiera. To on decyduje o losach placówki oraz o panujących w niej zasadach – i to właśnie Prezes Rady Ministrów, Jerzy Buzek, wydał w 1999 roku rozporządzenie, w którym zobowiązuje on absolwentów szkoły do podjęcia pracy w urzędach administracji publicznej – w ciągu 5 lat od jej ukończenia. Nauka w KSAP-ie to również prosta droga do kariery, w której szczeble awansu zawodowego pokonuje się stosunkowo szybko. Od urzędnika mianowanego w stopniu starszego lub głównego specjalisty w danej dziedzinie, aż do stanowiska kierownika, dyrektora departamentu, a nawet samego ministra. Wielu absolwentów zaangażowało się także w działania służby zagranicznej lub wróciło do swojej Alma Mater w roli wykładowców.
Zajęcia w Krajowej Szkole Administracji Publicznej prowadzone są przez profesjonalistów z wieloletnim stażem urzędniczym. Źródło: ksap.gov.pl
W związku z tym, że koszt nauki w całości jest pokrywany z budżetu państwa, należy podjąć pracę w ciągu 5 lat od ukończenia edukacji w KSAP oraz przepracować na stanowisku w administracji państwowej co najmniej 5 lat. W przeciwnym wypadku „buntownik” zmuszony jest do zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez państwo w związku z jego ścieżką edukacyjną.
Przyszłość urzędnika
Dotacje na działalność instytucji są od kilku lat obcinane regularnie o kilkaset tysięcy złotych, a w ubiegłym roku pojawiła się nawet groźba jej zlikwidowania, jednak jak podkreślił były już dyrektor Czaputowicz, „sens istnienia Szkoły jest niepodważalny”. W tym duchu KSAP będzie reformowany tak, by dostosować się do potrzeb administracji wynikających z trudnych czasów.
Obecnie, w sytuacji gdy zatrudnienie w administracji państwowej jest redukowane ze względu na kryzys finansowy i obietnice rządzących uszczuplenia armii urzędniczej, nie jest już tak łatwo zdobyć wymarzone stanowisko, jak jeszcze kilka lat temu. Pojawia się coraz mniej ofert pracy w urzędach, a jeśli już są, to zdarza się, że absolwent marzący o karierze w MSZ trafia np. do Ministerstwa Środowiska.
Jeśli zatem ktoś marzy o sukcesie i zdobywaniu silnej pozycji drogą pewnego awansu, to kariera w administracji państwowej jest dla niego. Musi się jednak uzbroić w cierpliwość, być zdeterminowanym i uświadomić sobie ciężar odpowiedzialności, jaki na niego spada w związku z piastowanym stanowiskiem.