Podręczny słownik inwestora

Podstawowe pojęcia związane z inwestowaniem na giełdzie papierów wartościowych.

Akcja – to papier wartościowy stwierdzający posiadanie udziałów w spółce akcyjnej. Posiadacz akcji nabywa prawo do udziału w zyskach (czyli dywidendy) i prawo do części majątku spółki w razie jej likwidacji. Akcjonariusz ma też prawo do uczestniczenia w procesach decyzyjnych. Wyróżniamy akcje imienne i na okaziciela, a także zwykłe i uprzywilejowane. Aby odsprzedać akcje imienne, ich właściciel musi się ich zrzec. Obrót akcjami na okaziciela jest nieograniczony. Uprzywilejowanie akcji może polegać na prawie do większego udziału w zyskach i majątku spółki lub rozszerzeniu/ograniczeniu posiadanego prawa głosu. Akcja to także podstawowy przedmiot obrotu na rynku giełdowym.

Bessa – długotrwały spadek cen papierów wartościowych lub towarów. Potocznie nazywana „rynkiem niedźwiedzia”. Dlaczego? Jedna z hipotez wywodzi się z XVIII wieku, kiedy londyńscy przedsiębiorcy sprzedawali skórę niedźwiedzi, których jeszcze nie zabito. Stąd powiedzenie: „nie dziel skóry na niedźwiedziu”. (Termin przeciwny – hossa)

Dom maklerski – instytucja finansowa specjalizująca się w prowadzeniu pośrednictwa kupna i sprzedaży papierów wartościowych na giełdzie. Maklerzy (zwani też brokerami) w imieniu posiadacza rachunku inwestycyjnego dokonują obrotu jego akcjami, a także innymi papierami wartościowymi zapisanymi na rachunku inwestora.

Dywidenda – część zysku spółki akcyjnej, którą co roku (jeśli zapadnie taka decyzja na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy) zostaje wypłacona akcjonariuszom. Wysokość otrzymanej przez akcjonariusza dywidendy co do zasady zależy od procentowego udziału w kapitale firmy. Ważne: od dywidendy spółka odprowadza w imieniu akcjonariusza podatek w wysokości 19 proc. Akcjonariusz otrzyma zatem kwotę pomniejszoną o podatek.

Emisja – oferowanie nabycia papierów wartościowych stwierdzających posiadanie udziałów w spółce (patrz definicja akcji) albo zobowiązanie oferującego te papiery wartościowe (emitenta) wobec nabywcy (np. obligacje).

Fundusz inwestycyjny – instytucja, której zadaniem jest korzystne inwestowanie pieniędzy wpłaconych przez uczestników funduszu.

Hossa – tendencja wzrostowa na giełdzie. Nazwa potoczna – „rynek byka”.

Indeks giełdowy – podstawowy wskaźnik kondycji giełdy. Obliczany na podstawie wyceny akcji spółek notowanych na giełdzie. Przykładowe indeksy: WIG (Warszawski Indeks Giełdowy – obejmuje akcje spółek dopuszczonych do obrotu publicznego na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW)), WIG20 (największe spółki notowane na rynku podstawowym GPW), Dow Jones (indeks giełdy nowojorskiej).

Jednostka uczestnictwa – zapis elektroniczny będący zaświadczeniem uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.

Krach giełdowy – gwałtowny spadek cen akcji spółek notowanych na giełdzie.

Kurs giełdowy – dzienna wycena papierów wartościowych notowanych na giełdzie.

Obligacja – papier wartościowy będący zaświadczeniem długu emitenta tego papieru wartościowego wobec jego nabywcy. Emitujący obligacje zobowiązuje się do określonych świadczeń na rzecz nabywcy. Przykładowo: nabywca kupuje trzyletnie Obligacje Skarbowe (emitowane przez Skarb Państwa). Emitent zobowiązuje się do wypłacenia po trzech latach kwoty zakupu obligacji powiększonej o odsetki oznaczone przy ich zakupie.

Papier wartościowy – dokument lub zapis elektroniczny, który nadaje jego właścicielowi określone prawa majątkowe (np. prawo do udziału w zyskach) lub niemajątkowe (np. prawo głosu). Najpopularniejsze papiery wartościowe na rynku kapitałowym to m.in.: akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne.

Portfel inwestycyjny – zbiór papierów wartościowych, którymi zarządza dany inwestor.

Sesja giełdowa – czas, w którym można dokonywać transakcji na giełdzie. Na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych sesja trwa w godzinach 8:30 – 16:30, od poniedziałku do piątku. W 2011r. sesja na GPW ma zostać wydłużona o godzinę.