Wielkanoc to jedno z najważniejszych świąt w kalendarzu chrześcijańskim, obchodzone na całym świecie jako pamiątka zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Choć korzenie Wielkanocy są wspólne, sposób jej obchodzenia różni się znacznie w zależności od kraju, kultury i wyznania. W jednych miejscach to święto rodzinne i religijne, w innych – okazja do festynów, barwnych procesji, a nawet… rzucania garnkami czy toczenia serów.
Europa – bogactwo symboli i regionalnych zwyczajów
Polska
W Polsce Wielkanoc to święto niezwykle uroczyste. Charakteryzuje się święceniem pokarmów w Wielką Sobotę, poranną rezurekcją w Niedzielę Wielkanocną oraz tradycyjnym śniadaniem wielkanocnym. Poniedziałek Wielkanocny, zwany lanym poniedziałkiem, to czas zabaw – szczególnie polewania wodą, co ma przynieść zdrowie i powodzenie.
Włochy
We Włoszech Wielkanoc, czyli Pasqua, to czas spotkań rodzinnych i religijnych procesji. Jedną z najsłynniejszych jest procesja w Watykanie, gdzie papież prowadzi nabożeństwo Drogi Krzyżowej przy Koloseum. W Wielkanoc Włosi spożywają jagnięcinę, torty wielkanocne i czekoladowe jajka. Dzień po święcie, Pasquetta, to czas pikników i wycieczek za miasto.
Hiszpania
W Hiszpanii Wielkanoc (Semana Santa) to czas bardzo widowiskowy. W wielu miastach, zwłaszcza w Sewilli, odbywają się wielkie procesje bractw pokutnych – mężczyźni w kapturach niosą figury Matki Boskiej i Chrystusa przez ulice. W Hiszpanii nie świętuje się śniadania wielkanocnego, ale popularne są słodkości jak torrijas (chleb smażony w mleku i jajku).
Niemcy
W Niemczech Wielkanoc łączy elementy religijne z ludowymi tradycjami. Popularny jest Osterhase – zając wielkanocny, który przynosi dzieciom jajka. Niemcy dekorują domy i ogrody kolorowymi jajkami zawieszonymi na gałęziach, a w niektórych regionach pali się ogniska wielkanocne jako symbol zwycięstwa światła nad ciemnością.
Wielka Brytania
W Wielkiej Brytanii obchodzony jest Easter Sunday, czyli Niedziela Wielkanocna, z nabożeństwami i rodzinnymi posiłkami. Dzieci szukają ukrytych czekoladowych jajek w tzw. Easter egg hunt. W niektórych częściach Anglii organizowane są tradycyjne zabawy, takie jak toczenie jajek z pagórka (egg rolling) czy konkursy skakania w workach.
Ameryka Północna – święto radości i kolorów
Stany Zjednoczone
W USA Wielkanoc jest świętem pełnym kolorów i zabawy. Choć dla wielu Amerykanów ma wymiar religijny, szczególnie w południowych stanach, to dominują świeckie tradycje: polowanie na jajka (Easter egg hunt), wizyty zająca wielkanocnego i malowanie pisanek. W Białym Domu co roku odbywa się Easter Egg Roll – toczenie jajek na trawniku z udziałem dzieci i prezydenta.
Kanada
W Kanadzie Wielkanoc łączy tradycje francuskie i anglosaskie. Dzieci otrzymują koszyczki pełne słodyczy i czekoladowych zajączków. W niektórych prowincjach organizuje się parady wielkanocne i wspólne posiłki w plenerze, jeśli pogoda na to pozwala.
Ameryka Południowa – religijność i widowisko
Brazylia
W Brazylii Wielkanoc ma głęboki wymiar religijny, ale też kulturowy. W wielu miastach odbywają się uliczne spektakle przedstawiające Pasję Chrystusa. Ludzie dekorują ulice kolorowymi dywanami z kwiatów, liści i trocin, po których przechodzą procesje. Święto łączy radość, taniec, muzykę i modlitwę.
Peru
W Peru Wielkanoc to Semana Santa – pełna uroczystych procesji i odświętnych potraw, takich jak potrawy z ryb i kukurydzy. Święto obchodzone jest z dużą powagą, ale także z radością i muzyką, szczególnie w miastach o silnym dziedzictwie andyjskim i chrześcijańskim.
Afryka – nowe życie w tradycyjnych i nowoczesnych formach
W krajach afrykańskich, gdzie chrześcijaństwo jest obecne, Wielkanoc bywa obchodzona bardzo uroczyście. W Kenii, Nigerii czy Etiopii wierni gromadzą się na nocnych nabożeństwach, śpiewają pieśni i biorą udział w długich modlitwach.
Etiopia
W Etiopii, gdzie dominuje Etiopski Kościół Ortodoksyjny, Wielkanoc (Fasika) przypada często później niż w Kościele katolickim i poprzedzona jest surowym 55-dniowym postem wegańskim. Po nabożeństwach wierni wracają do domów na ucztę z mięsem, jajkami i lokalnymi potrawami.
Azja i Australia – między religią a świecką celebracją
Filipiny
Na Filipinach Wielkanoc to jedno z najważniejszych świąt. Procesje, przedstawienia pasyjne, a nawet realistyczne odgrywanie ukrzyżowania (w niektórych miejscach bardzo drastyczne) są częścią tradycji. W Niedzielę Wielkanocną odbywa się Salubong – spotkanie figury zmartwychwstałego Jezusa z Maryją, zwykle o wschodzie słońca.
Australia
W Australii, gdzie trwa wtedy jesień, Wielkanoc obchodzona jest radośnie, choć bardziej świecko. Popularne są wyścigi w poszukiwaniu jajek i pikniki. Zamiast zajączka promowany jest bilby wielkanocny – lokalny ssak zagrożony wyginięciem, który zastępuje europejskiego zająca jako bardziej ekologiczny symbol świąt.
A co z krajami niechrześcijańskimi?
W krajach, gdzie chrześcijaństwo jest religią mniejszościową (np. Japonia, Indie, Chiny, kraje muzułmańskie), Wielkanoc nie jest oficjalnym świętem, ale bywa obchodzona przez lokalne wspólnoty chrześcijańskie. W dużych miastach można zobaczyć czekoladowe jajka czy zajączki – głównie w ramach globalizacji i marketingu, nie religijnej tradycji.
Wielkanoc, choć zakorzeniona w chrześcijaństwie, jest świętem o niezwykłej różnorodności. Od mistycznych procesji w Hiszpanii, przez zabawne polowania na jajka w USA, po modlitewne czuwania w Afryce – każda kultura świętuje ten czas na swój sposób. Łączy je radość, nadzieja i symbolika nowego życia, które odnajdujemy nie tylko w religii, ale i w ludzkiej wspólnocie.
fot.pixabay