Porządek panuje w Iraku

Amerykanie przystępując do wojny w Zatoce Perskiej wierzyli, że mają własny świetny przepis na Irak. Zbiór reportaży Mariusza Zawadzkiego Nowy wspaniały Irak udowadnia,że z wprowadzania standardów cywilizowanego świata w „półdzikim” kraju wyszedł zakalec, za który przyszło zapłacić miliardy dolarów.

W 2003 roku prezydent Stanów Zjednoczonych, George W. Bush, zdecydował się obalić autorytarny reżim Saddama Husajna. Osiągnął cel dość szybko i bez większych problemów – armia iracka była niezdyscyplinowana i skora do dezercji. Okazało się jednak, że prawdziwą batalię przyjdzie Ameryce dopiero stoczyć – z nieufnym i podzielonym społeczeństwem, i z terrorystami obcinającymi głowy cudzoziemcom. Właśnie tę walkę – o nowy iracki porządek – opisuje Mariusz Zawadzki.

Autor reportaży wspomina trzy typy korespondencji wojennej. Opowiada o leniwych lub strachliwych dziennikarzach spędzających całe dnie w hotelowych pokojach i opierających swoje relacje jedynie na informacjach z lokalnych mediów. Istnieją również korespondenci towarzyszący żołnierzom w wykonywaniu rozkazów. Trzeci typ korespondentów to ci, którzy nie boją się przemierzać niespokojny kraj samodzielnie i, nie będąc kojarzonym z wojskiem, być świadkiem najciekawszych wydarzeń. Mariusz Zawadzki odkrywał Irak przeważnie na własną rękę(z wynajętym tłumaczem-przewodnikiem), choć w książce opisuje również sytuację, gdy towarzysząc żołnierzom w patrolu wozem Humvee, wpadł na minę.

 

Trzeba niemałego talentu reporterskiego, by dosyć skomplikowane polityczno-społeczno-historyczne kwestie Iraku przedstawić w sposób tak czytelny, jak zrobił to korespondent Gazety Wyborczej, Mariusz Zawadzki. Cały koloryt Iraku, z szyitami, sunnitami, charyzmatycznymi szejkami, bojową Armią Mahdiego i entuzjastycznymi wobec Amerykanów Kurdami, ukazany został z taką wyrazistością, że można odnieść wrażenie, że czyta się beletrystykę a nie literaturę faktu.

W Nowym Wspaniałym Iraku czasem jest śmiesznie – gdy Zawadzki kupuje na targu rakietę przeciwlotniczą, lub gdy udaje badacza Biblii by dostać się do ukrytych w górach baz kurdyjskich rewolucjonistów. Niektóre fragmenty są również smutne, poruszające i podniosłę – gdy Zawadzki wspomina swojego zamordowanego tłumacza, który nie zdążył odwiedzić go w Warszawie, lu gdy szejk Abu Risza na kilka dni przed śmiercią spełnia swe marzenie i spotyka się z prezydentem Bushem.

Dziennikarz w swoich reportażach pyta jakie znaczenie miała amerykańska misja w Iraku i czy na pewno była potrzebna. Kolejne teksty przekonują, że rodząca się w bólu iracka demokracja potrzebuje czasu by stać się dobrze funkcjonującym ustrojem. Czasu potrzebuje również irackie społeczeństwo, by zaakceptować nowy reżim, którego symbolem jest amerykańska ambasada w Bagdadzie (największa ambasada USA na świecie), opisana w ostatnim reportażu Forteca Ameryka.

Nowy wspaniały Irak to zbiór mądrych, poruszających i zabawnych reportaży, które Mariusz Zawadzki napisał na podstawie wielu podróży do Iraku w latach 2003-2009. Warto przeczytać, by dowiedzieć się więcej o Iraku, amerykańskim wojsku i pracy dziennikarza, a przede wszystkim dlatego, by zrozumieć czym jest dobry reportaż.

 

Nowy wspaniały Irak

Autor: Mariusz Zawadzki

Wydawnictwo: W.A.B, luty 2012

Seria: Terra Incognita