W związku ze zbliżającym się dniem kobiet postanowiłam sporządzić zestawienie kobiet, które odcisnęły największe piętno na historii naszego kraju. Znajdą się wśród nich zarówno pisarki, naukowczynie, jak i również bohaterki narodowe.
1.Królowa Jadwiga Andegaweńska
Jadwiga Andegaweńska była jedyną kobietą na polskim tronie. Urodzona 18 lutego 1374 roku, córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki. W wieku zaledwie ośmiu lat, po śmierci swojego ojca, została oficjalnie koronowana w Krakowie. Juz jako dziecko zachwycała wszystkich swoją inteligencją i mądrością – umiała czytać i pisać po łacinie, sprawnie posługiwała się językiem niemieckim i węgierskim, umiała również tańczyć. Była bardzo dobrym władcą — zakładała szpitale, pomagała potrzebującym, za jej decyzją dokonano tłumaczenia Biblii na język Polski; dzięki swojej dobroci i rozważnosci wiele razy udało jej się zażegnać konflikt z krzyżakami. 18 lutego 1386 roku poślubiła Władysława Jagiełłę, któremu urodziła dziecko w 1399 roku. Zmarła na gorączkę poporodową 17 lipca 1399 roku. W 1979 roku została beatyfikowana, a w 1997 roku kanonizowana przez papieża Jana Pawła II.
2.Izabela Czartoryska
Izabela Czartoryska to urodzona 31 marca 1745 roku polska arystokratka, ale i pisarka, mecenas sztuki oraz kolekcjonerka pamiątek historycznych. W młodości była znana ze swojej frywolności, do grona jej kochanków można zaliczyć m.in. Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, czy Nikołaja Repnina, rosyjskiego posła w Warszawie. Od 1761 roku była żoną Adama Kazimierza Czartoryskiego, za sprawą którego dołączyła do stronnictwa politycznego Familii. W okresie Sejmu Wielkiego była aktywna uczestniczką życia politycznego, związana była ze Stronnictwem Patriotycznym. Gdy Polska utraciła swoją niepodległość, otworzyła ona pierwsze polskie muzeum w Puławach, w którym znajdowały się pamiątki po wielkich Polakach. Zbiory tego muzeum, jak i założonego również przez nią Domu Gotyckiego (w którym można było znaleźć takie dzieła sztuki, jak słynna ,,Dama z gronostajem” Leonarda Da Vinci) stanowią zaczątek krakowskiego Muzeum Czartoryskich. Zmarła 17 czerwca 1835 roku w wieku 90 lat.
3.Maria Konopnicka
Maria Stanisława Konopnicka, z domu Wasiłowskich urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach. W wieku 13 lat rozpoczęła naukę na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała swoją wieloletnią przyjaciółkę, Elizę Orzeszkową (wtedy jeszcze Pawłowską). W 1862 roku poślubiła Jana Jarosława Konopnickiego, któremu urodziła liczne potomstwo – pięciu synów i trzy córki. Swój literacki debiut miała w 1870 roku, kiedy opublikowała w tygodniku „Kaliszanin” swój wiersz „Zimowy Poranek”. Jednak to cykl poetycki ,,W górach” stanowi moment przełomowy w jej drodze do kariery, ponieważ pochodzący z niego wiersz ,,Przygrywka” spotkał się z dużą aprobatą ze strony Henryka Sienkiewicza. W 1877 roku poetka przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie postanowiła całkowicie dać się pochłonąć pracy pisarskiej. Przez dwa lata była redaktorem naczelnym tygodnika dla kobiet „Świt”.
Konopnicka znana jest ze swoich nowel, liryk, czy opowiadań dla dzieci, jednak szczególną sławę przyniosły jej utwory o charakterze patriotycznym, a „Rota” jej autorstwa jest uznawana za jedną z najważniejszych polskich pieśni patriotycznych. Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie.
4.Halina Konopacka
Halina Konopacka urodzona 26 lutego 1900 roku była pierwszą Polską kobietą, która zdobyła złoty medal olimpijski w rzucie dyskiem. Gdy miała osiem lat przeniosła się z rodzicami do Warszawy, gdzie odwiedzała Ogrody Gier i Zabaw Ruchowych. Pasję do sportu zdecydowanie wyniosła z domu – wszyscy w rodzinie grali w tenisa, a brat Tadeusz był piłkarzem i lekkoatletą Polonii. Umiała jeździć na łyżwach, konno, lubiła też pływać. Swoją karierę sportową zaczęła po ukończeniu gimnazjum, na początku 1924 roku ukończyła kurs narciarski warszawskiego AZS. Wiosną, za sprawą namowy koleżanek, postanowiła odbyć kilka treningów lekkoatletycznych na Agrykoli w Warszawie – to właśnie wtedy selekcjoner polskich lekkoatletów, Maurice Baquet dostrzegł w niej ogromny talent, szczególnie w rzucie dyskiem. Jej kariera trwała osiem lat i w trakcie tego udało jej się zostać 7-krotnie rekordzistką świata w rzucie dyskiem i kulą. W 1928 roku zdobyła pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski. Jednak Halina nie odznacza się tylko w historii sportu, przysłużyła się ona bardzo Polsce w trakcie II wojny światowej. Olimpijka wzięła udział w niebezpiecznej misji ewakuacji złota Banku Polskiego za granicę kraju. Osobiście prowadziła jeden z autobusów po brzegi wypełnionym złotem. Zmarła 28 stycznia 1989 roku na Florydzie.
5.Tamara Łempicka
Urodzona 16 maja 1898 roku polska malarska pochodzenia żydowskiego, nazywana królową art deco. Dzieciństwo spędziła z rodzeństwem i matką w Polsce, jednak w latach nastoletnich przeprowadziła się do Petersburga, by zamieszkać z wujostwem. Jej życie towarzyskie było tam bardzo bogate, chadzała na przyjęcia, recitale i wystawy. Wakacje często spędzała z babcią we Włoszech, gdzie odwiedzała różne muzea i wystawy sztuki, co zdecydowanie przyczyniło się do jej zamiłowania do sztuki. Mając osiemnaście lat wyszła za mąż i urodziła córkę, mimo to rozpoczęła studia Paryżu na Academie Ranson u Maurice’a Denisa. To najprawdopodobniej on ukierunkował styl sztuki Łempickiej, zaszczepiając w niej miłość do art deco. W wieku 40 lat Tamara, wraz z drugim mężem, przeniosła się do Stanów Zjednoczonych. Niestety plotki, które krążyły wokół jej osoby, nie przysparzały jej wielu wielbicieli. Mimo to kontrowersja, jaką budziły jej pełne nagości i seksu obrazy, dawały jej duży rozgłos. Z czasem została okrzyknięta jedną z najlepszych portrecistek Hollywood. Za najsłynniejsze dzieło Łempickiej uznaje się ,,Autoportret w zielonym bugatti”, które ma być symbolem wyzwolonej kobiety. Na koniec swojego życia Tamara przeniosła się do Meksyku, gdzie zmarła w 1980 roku.
6.Helena Modrzejewska
Helena Modrzejewska urodziła się 2 października 1840 roku w Krakowie, była nieślubną córką Józefy Bendowej z domu Misel. Już od dziecka była wychowywana w duchu fascynacji teatrem, jej przyrodni bracia – Feliks i Józef również zostali aktorami. Swoją karierę aktorską Helena zaczęła już w wieku 20 lat, pomógł jej w tym zaprzyjaźniony z rodziną Gustaw Zimajer. Mimo tego, że był żonaty, był on pierwszą i największą miłością aktorki, jak również ojcem jej dwójki dzieci. Z początku występowała na prowincjonalnych scenach, na przykład w Nowym Sączu, czy Rzeszowie – już wtedy zbierała wiele pochwał za swoją grę aktorską. W 1868 roku postanowiła przenieść się do Warszawy, a tam odniosła ogromny sukces. Jej portret w roli Ofelii został umieszczony w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, mogliśmy ją również zobaczyć w witrynach sklepowych. W tamtym czasie Helena wzięła również ślub z wielkopolskim arystokratą – Karolem Chłapowskim, z którym później wyprowadziła się do Stanów Zjednoczonych. Oczywiście głównym powodem była chęć rozwijania swojej kariery i granie na zagranicznych scenach. Po kilku miesiącach nauki angielskiego, Modrzejewska mogła zadebiutować na scenie California Theatre pod pseudonimem Helena Modjeska. Ameryka przyniosła aktorce ogromną sławę, ludzie ją wielbili i oklaskiwali każdy występ. Szczególnie zapamiętana została z ról w „Damie Kameliowej” oraz w „Romeo i Julii” Szekspira. W 1907 roku Modrzejewska zakończyła swoją 46-letnią karierę, w trakcie której zagrała łącznie około sześć tysięcy razy w 260 rolach – najczęściej można było ją zobaczyć w roli Lady Makbet i Marii Stuart. Zmarła 8 kwietnia 1909 roku w Kalifornii, a jej szczątki zostały przewiezione na cmentarz Rakowicki w Krakowie.
7.Pola Negri
Pola Negri, a właściwie Apolonia Chałupiec urodzila się 3 stycznia 1897 roku w Lipnie. Gdy była dzieckiem jej ojca aresztowano i zesłano na Sybir, od tego czasu wychowywała ją tylko matka, z którą w 1902 roku przeprowadziła się do Warszawy. Pola ukończyła warszawską szkołę baletową, a w 1908 roku zadebiutowała w ,,Jeziorze Łabędzim”, jednak większą uwagę zwróciła na siebie swoją solową rolą w balecie „Coppelia”. W biografii aktorki autorstwa Mariusza Kotowskiego możemy wyczytać, że wymyślając swój pseudonim artystyczny, inspirowała się ona swoją ulubioną poetką – Adą Negri. „Ada pisała bardzo smutne wiersze. Wtedy Pola Negri również przeżywała bardzo smutny okres. Marzyła o byciu baleriną, a okazało się, że zdrowie (chore płuca) jej nie pozwala dalej tańczyć i ćwiczyć”. Swoją pierwszą rolę filmową zagrała w 1914 roku w ,,Niewolnicy zmysłów”. W 1917 roku postanowiła wyjechać do Berlina, gdzie odniosła bardzo duży sukces. Grała role w takich filmach, jak ,,Oczy mumii Ma”, ,,Carmen”, czy ,,Madame du Barry”. Była ona symbolem modnej w tamtych czasach femme fatale – kobiety fatalnej. Znana była z tego, że uwielbiała kosztowności i przepych – zawsze nosiła prawdziwe futra i najdroższa biżuterię. W 1922 roku wyjechała do Hollywood, gdzie stała się prawdziwą gwiazda kina niemego, a swoimi rolami zdobywała serca nie tylko widowni, ale i mężczyzn. Mówi się, że romansowała z Charliem Chaplinem i Rudolfem Valentino. Gdy do kina wszedł dźwięk, wielu aktorów kina niemego poszło w odstawkę, mimo to Negri postanowiła powrócić na scenę. W 1964 roku aktorka zagrała swoją ostatnią rolę w filmie ,,Księżycowe porządki”, a potem postanowiła poświęcić się w pełni pisaniu swojej autobiografii ,,Życie gwiazdy”. Zmarła 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio.
8.Hanka Ordonówna
Ordonka, a właściwie Maria Anna Tyszkiewiczowa urodziła się 25 września 1902 roku w Warszawie. W wieku sześciu lat zaczęła uczęszczać do szkoły baletowej obok warszawskiego Teatru Wielkiego. Swój pseudonim artystyczny „Hanka Ordonówna” przyjęła, gdy zaczęła tańczyć w teatrzyku Sfinks. Jako piosenkarka miała swój pierwszy debiut w 1918 roku, śpiewając najprawdopodobniej piosenkę ,,Szkoda słów”. Nie spotkało się to jednak z przychylnymi ocenami słuchaczy, mówiono że wyglądała zbyt dziecinnie i miała piskliwy głos. Artystka dużo zawdzięczać mogła Fryderykowi Járosemu, pod okiem którego kształtowała swój niepowtarzalny styl. Jednym z jej legendarnych występów było hiszpańskie tango ,,Uliczka w Barcelonie” na scenie teatrzyku Qui Pro Quo. Śpiewała również piosenki żydowskie, takie jak ,,Żydzi z Jemenu”, czy ,,Stara piosenka”. Zdarzało jej się też występować na scenie Teatru Miejskiego w rolach dramatycznych. Swoje utwory nagrywała dla takich wytwórni, jak Parlophone, czy Columbia, większość z nich została opublikowana po wojnie przez Polskie Nagrania. Debiut swój miała również występując w niemym filmie, ale to, co dało jej największy rozgłos to jej wykonanie piosenki ,,Miłość ci wszystko wybaczy” z filmu ,,Szpieg w masce”. Poza byciem sławną gwiazdą, była również wspaniałą, pomocną kobietą. W czasie wojny opiekowała się polskimi dziećmi w obozie dla uchodźców w Taszkiencie, a później w Aszchabadzie. Wiele z nich, osieroconych i samotnych uratowała przed pewną śmiercią. Organizowała tymczasowe azyle, starała się zdobyć żywność i leki. Ponadto pomagała przy formowania konwoju, którym przewieziono dwieście dzieci poza granice Rosji. Z powodu zarażenia tyfusem zmarła 8 września 1950 roku.
9.Maria Skłodowska-Curie
Maria Skłodowska- Curie urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie. Po ukończeniu szkoły średniej była nauczycielką przez osiem lat. W 1891 roku rozpoczęła studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym w Sorbonie, gdzie uzyskała licencjat z nauk matematycznych i fizycznych. Swojego przyszłego męża, Piotra Curie, poznała w domu profesora Kowalskiego. Wzięli ślub w 1895 roku, a Maria przyjęła obywatelstwo francuskie. Jej osiągnięcia naukowe są bardzo bogate – była pierwszą kobietą ,która odkryła dwa pierwiastki promieniotwórcze – rad i polon, jako pierwsza kobieta otrzymała nagrodę Nobla z dziedziny fizyki i chemii, będąc jednocześnie jedynym człowiekiem, które takie nagrody uzyskał w dwóch różnych dziedzinach, jako pierwsza przewidziała, że atom może być podzielny, była pierwszą kobietą profesorem na Sorbonie. Poza pasją nauką uwielbiała też tańczyć, uprawiała sport, biegle władała wieloma językami, na przykład niemieckim, francuskim, czy rosyjskim. Była również pierwszą kobietą, której udało się wejść na Rysy. Przyjaźniła się z Einsteinem, a w trakcie wojny kierowała samochodami ciężarowymi z rannymi żołnierzami. Niestety w wyniku wieloletniej pracy z promieniotwórczymi pierwiastkami, zachorowała na białaczkę. Zmarła 4 lipca 1954 roku, będąc jedną z pierwszych śmiertelnych ofiar choroby popromiennej.
10.Wisława Szymborska
Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 roku w Kórniku, niedaleko Poznania. Mając sześć lat przeniosła się z rodzicami do Krakowa, gdzie w późniejszych latach zdała tajnie (z uwagi na stan wojenny) maturę. Później pracowała w kolei, by uniknąć wywózki na roboty do Rzeszy. W 1945 roku rozpoczęła studia na kierunku polonistycznym i socjologicznym na Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1953 roku pracowała w redakcji ,,Życie Literackie”, gdzie kierowała działem poezji. Swój debiut pisarski miała w 1945 roku, publikując wiersz ,,Szukam słowa”. Przez następne trzy lata ukazało się jeszcze kilka jej liryków, o tematyce związanej z kryzysem cywilizacji i etyką po II wojnie światowej. W 1962 ukazał się zbiór ,,Sól”, za który dostała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia. Pięć lat później opublikowane zostało ,,Sto pociech”, a w roku 1972 ,,Wszelki wypadek”. Kolejnymi jej publikacjami były tomiki poezji ,,Wielka liczba” z 1976 roku, ,,Koniec i początek” z 1993 oraz szczególnie ceniona przez krytyków ,,Chwila”, która ukazała się w 2002. Pisała również felietony o nowo wydanych książkach, przekłada wiersze z języka francuskiego. W roku 1986 za ,,Ludzi na moście” Szymborska została laureatką Nagrody „Solidarności”. A w 1996 roku została uhonorowana nagrodą Nobla za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi wyjść na światło we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”. Gdy odbierała nagrodę, wyznała, że najbardziej sobie ceni dwa małe słowa – „nie wiem”, bo to one napędzają jej poetyckie poszukiwania.