Eksperci Sieci Badawczej Łukasiewicz podkreślają, że bez znaczącej poprawy w obszarze innowacyjności Polska nie będzie w stanie dorównać gospodarkom krajów Europy Zachodniej. Zwracają uwagę na konieczność zwiększenia inwestycji w badania i rozwój, szczególnie przez firmy z udziałem Skarbu Państwa, oraz na potrzebę wspierania projektów, które mają potencjał komercjalizacyjny.
W raporcie „Innowacyjność polskiej gospodarki w latach 2010–2022: rosnące nakłady, ograniczone efekty” autorzy wskazują, że nadchodzące dziesięć lat przesądzi o tym, czy Polska skutecznie dołączy do grona wysoko rozwiniętych gospodarek. Ostrzegają jednak, że największym zagrożeniem dla tego procesu jest niski poziom innowacyjności. Jak pokazują dane z Europejskiego Wskaźnika Innowacyjności opracowywanego przez Komisję Europejską, tempo rozwoju innowacyjności w Polsce jest znacznie wolniejsze niż tempo ogólnego wzrostu gospodarczego, mimo że PKB kraju osiągnęło już ponad 80% unijnej średniej.
Obecnie wskaźnik innowacyjności Polski to zaledwie 66% średniego poziomu w UE, co zdaniem autorów raportu stawia pod znakiem zapytania możliwość osiągnięcia zachodniego poziomu rozwoju gospodarczego bez nadrobienia zaległości w innowacjach.
Choć w latach 2010–2022 wydatki na badania i rozwój w Polsce się podwoiły, to nie przełożyło się to na równie dynamiczny wzrost innowacyjności. Polska wciąż znacznie odstaje od unijnej średniej, co – jak podkreślają eksperci – może zahamować proces „doganiania” zachodnich gospodarek.
W 2010 roku udział firm w finansowaniu prac badawczo-rozwojowych w Polsce był jednym z najniższych w Europie. Do 2022 roku nastąpił jednak znaczący wzrost nakładów – zarówno nominalnie, jak i względem PKB – z 10,4 mld zł do 44,7 mld zł, co odpowiada wzrostowi z 0,74% do 1,46% PKB. Choć sektor publiczny utrzymywał stabilny poziom finansowania (0,3–0,5% PKB), to zdecydowany wzrost nastąpił w sektorze prywatnym – z 0,23% do 0,96% PKB – osiągając poziom porównywalny z rozwiniętymi krajami UE.
Mimo tego, poprawa innowacyjności wciąż postępuje zbyt wolno. Autorzy raportu zalecają więc m.in. większe ukierunkowanie środków na projekty badawcze z potencjałem komercjalizacji, rozwój branż średnio- i wysokotechnologicznych, większe zaangażowanie spółek państwowych w B+R oraz integrację wydatków obronnych z działalnością badawczo-rozwojową. Niezbędne są również działania wspierające rozwój kapitału ludzkiego – m.in. poprzez wyższe wynagrodzenia dla naukowców i powiązanie płac nauczycieli akademickich ze średnią krajową.
(za: Nauka w Polsce)
(fot Mathieu Stern on Unsplash)